Değerli okuyucularım,
Gelin bugün Türkiye’nin boğucu gündeminin dışına çıkalım. Ne bileyim, sanki başka ülkelerde ya da başka zaman dilimlerinde yaşıyormuşuz gibi yapalım.
Kızımın yüksek lisans yaptığı günler aklıma geldi. Tezinin ana konusu insan beyninin beslenmeyle ilgili tutum ve tavırlar karşısında göstereceği tepkileri ölçmek ve buradan tezine dayanak alacağı sonuçlara varmak istiyordu. En büyük yardımcıları sıçanlardı!.. Önceleri sevmediğim, gördüğümde biraz da irkildiğim hayvanlar… Onun sayesinde tanıdım sıçanları ve şaşırdım…
***
John Steinbeck’in “Fareler ve İnsanlar” adlı ünlü eserini duymuş ya da okumuşsunuzdur. Filmi de yapılmıştı. İzleyenler bilir… Özürlü birinin sıçanlarla kurduğu yakınlığın duygusal evreninde oluşturduğu değişikliği şaşkınlıkla izlersiniz. O filmden sonra sıçanlara biraz daha sempatiyle yaklaşır oldum…
Walt Disney’in dünyasındaki sıçanlar ise ayrı bir güzellik…
***
Bir gün kızım deney yapmak için beslediği sıçanların bulunduğu yere beni de götürdü. Akşam olmak üzereydi. 8-9 sıçanın bulunduğu kafese bir tane erkek sıçan bırakmıştı.
Başlangıçtaki ilgisizliğim sıçanların davranışlarını gördükçe kaybolmuştu. Hayranlık ve şaşkınlıkla olanları izliyordum.
Erkek sıçan dişi sıçanların bulunduğu kafese girdiğinde önce karşılıklı bakıştılar. Sonra dişilerin yanına gitti geldi, gitti geldi. Ama hareketleri öyle yabani, diğerlerini ürkütecek türden değildi. Hatta davranışlarında bir ahenk, bir zarafet vardı. Merak edip kızıma sordum:
“Bunlar eğitilmiş sıçanlar mı?”
“Yok anne!” dedi, “Kim eğitsin ki? Bunların hepsi yapacağım deneyde kullanmam için verildi…” Sayılarını artırması gerekiyormuş…
***
Erkek sıçan geri çekilip son bir bakış daha fırlattı karşısındakilere… Bekledi biraz, ama bir şeylere karar vermişti. Boynunu hafifçe yana yatırıp gülümser gibi yaptı.
Diğerleri sanki heyecanlanmışlardı. Ama beklemek zorunda olduklarının bilincinde olabildiğince sakin ve sessiz bekliyorlardı. Sanki gelenek görenekleri!.. Ne bileyim sanki yasaları ve toplumsal kuralları böyleydi. Erkek sıçan dişilerin bulunduğu yere doğru gitti ve bir sıçanın önünde durdu.
Bekliyordu, ama bu kez hiçbir hareket yapmadı… Kur yapıyordu adeta…
Az sonra iki eli havada kendi çevresinde birkaç kez döndü. Bakışlarını karşısında durduğu sıçandan ayırmıyordu. İki eliyle havada değişik figürler çizdi ve dans etmeye başladı. İnanın dans ediyordu!..
Karşısındaki dişi çok beklemeden karşılık verdi. O da benzeri figürlerle dans ediyor, birbirinin çevresinde dönüyorlardı. Muhteşem bir görüntüydü!..
***
Hiç unutmadığım olaylardan biridir bu…
Korkup yanlarına yaklaşamadığım sıçanların birlikte yaptıkları hareketler Artistik Jimnastikte izlediklerimi andırıyordu… Kadın ve erkeğin birbirine saygılı davranmasının birer örneğiydi önümde gördüklerim.
***
Sıçanlarla ilgili bir makale okumuştum:
Sıçanların tehlikede olan arkadaşlarını kurtarmak için üstün bir çaba gösterdikleri anlatılıyordu.
Empati kuruyorlarmış. Yani insanlar gibi yardımsever olabiliyor ve toplum yanlısı bir davranış sergileyebiliyorlarmış…
Sıçanların empati duyduğu bulgusu üzerinde araştırmalar yoğunlaşmış…
İnsanların sosyal davranışının nörolojik temellerinin araştırılmasında büyük katkı sağlayacağı düşünülüyormuş…
İnsanlar, insanlar ki her gün birbirini öldürmekte hızla yol almaktalar…
Acaba biz neden sıçanlar kadar olamıyoruz ki?
Anasayfa
